donderdag 17 december 2015

Laatste werkdag

Vandaag, donderdag, is mijn laatste werkdag. Vrijdag vrij, zaterdag vliegen.

Vanaf zondag heb ik gewerkt aan een notitie om de zaken te verbeteren. Niet dat het slecht gaat, integendeel. maar als Tarango verder groeit en dat zit er dik in, dan zulln er maatregelen genomen moeten worden. Meer delegeren vanuit de top, meer zelfstandigheid bij het middenkader. Taken en verantwoordelijkheden moeten helder belegd worden.
Afijn, niet uniek dit verhaal want hier gaat het toch meestal om in dit soort bedrijven.

Dinsdag geef ik een presentatie aan 10 mensen, allemaal min of meer hoofd van een afdeling. Netjes een powerpoint gemaakt. En na de presentatie een discussie, maar dat was heel voorzichtig en werd vooral gevoerd door de leiding. Het blijft Bangladesh.

Woensdag nationale feestdag, bevrijding van West-Pakistan na een lange oorlog. Ik word wakkeer door enorme salvo's van kanonnen om 7 uur 's morgens.
Om 10 uur naar de Nederlandse ambassade waar we een attachee bijpraten over wat we doen. Altijd goed en we krijgen ook wat tips mee. eetje laat, maar toch. Daarna ga ik weer naar de Dutch club en speel squash met Jan, ook PUM'mer die ook bij een faitrade bedrijf werkt. Appeltaart met slagroom!

Donderdag praat ik met Kohinoor en Maung over het meer 'geheime' deel van het rapport: Leiderschapstijl, delegeren en trainen van medewerkers om te groeien. Ze zijn 2 goede managers, snappen het allemaal. Doen is een 2de maar ik zie ze het wel doen. Ze voelen de noodzaak het beste.

Tussen de middag lopen we naar een huis vlakbij in de slumps en daar blijkt de bruidegom te wonen die één van de medewerkers van Tarango is. De bruid is ook aanwezig, helemaal opgedirkt zit ze op het bed mooi te zijn. Of dit een love-marriage of een gearrangeerd huwelijk is weet ik niet, ik vraag er niet naar.


Meer foto's en films volgen als ik thuis ben, als ik meer snelheid heb op internet.

maandag 14 december 2015

Transport en verkeer in Dhaka

Bangladesh is een miljoenenland (meer dan 170 miljoen) en de bevolkingsdichtheid is ruim 3x zoveel als in Nederland. Als Nederland vol is, is Bangladesh het zeker!

De bevolkingsdichtheid is in de hoofdstad Dhaka nog veel meer. En al die mensen moeten ergens heen of zijn dus is er transport van goederen en mensen. Al het Noord-Zuidverkeer moet door Dhaka, er zijn geen rondwegen. Alle bussen rijden op Dhaka. Conclusie: het verkeer is echt vreselijk om in te zitten.

Ondanks dat overdag het vrachtverkeer niet door de stad mag (pas 's avonds na 8 uur) staat het overal vast. De gemiddelde snelheid is 3 km per uur, dat ondervond ik gisteren toen ik meeging het centrum in om iets te kopen. Dom dom dom.
9 kilometer uit en thuis, ruim 3 uur over gedaan.

Kijk hier maar eens.



Gek genoeg zie ik geen aanrijdingen, hebben we zelf ook niet gehad. maar als je de buitenkant van de bussen ziet moet er wel eens een zoen (of erger) uitgedeeld worden. Uiterlijk is iedereen ontspannen, zo kijken ze. Maar dat zal ook wel Aziatisch zijn.

Er is verkeerspolitie actief en die wordt ook gerespecteerd. Zij regelen op kruispunten de toegang zodat de doorstroming redelijk blijft. Voor wat het waard is. Op sommige plekken werden we meer dan 10 minuten stilgezet door de verkeerspolitie om eerst anderen toe te laten. Als de premier langskomt wordt alles 10 minuten stilgezet en schoongeveegd. En maar toeteren, zinloos natuurlijk. Lawaai lawaai.
Overal staan stoplichten die gewoon werken. Maar kruispunten zijn vaak afgesloten (je moet dan verplicht naar links en dan 100 meter verderop kun je door de middenberm keren, hetgeen dus alleen maar verplaatsing van de chaos oplevert). De stoplichten zijn dus nutteloos maar worden niet op marktplaats gezet.

Oversteken is een macho-game, je gaat gewoon en je steekt je hand op. En meestal lukt dat wel...
Op dit filmpje steken er regelmatig mensen over


Zag je de dubbeldekker bus?

Gek genoeg zie je weinig gewone fietsen, terwijl je daar m.i. veel snelheid mee kan maken. Waarschijnlijk te gevaarlijk omdat automobilisten 'king of the road' zijn en iedereen wegdrukken, zoals ook de riksja's.

Er is wel een leuk pluspunt te melden: vrijwel alles rijdt op gas (CNG). En dat scheelt heel veel stank en smog. Want het is vrijwel windstil hier.


zondag 13 december 2015

Zondagmorgen

Woensdag werk ik verder aan mijn analyse. Het is druk in mijn kamer, er wordt een order klaargemaakt en veel spullen zijn in mijn werkkamer gestouwd. Hoe ze dat allemaal voor elkaar krijgen in kleine ruimtes voorraad en werktafels en werken niet te geloven.



Donderdag gaan we het platteland op, naar een weversdorp. 90 km buiten Dhaka maar we doen er bijna 3 uur over. Overal files en vooral in een dorp met centrale markt is het chaos. Alle bussen stoppen daar, kris-kras om klanten te kapen, riksja's er tussendoor, auto's die elkaar snijden en vooral veel toeteren. 2-baans wegen zijn makkelijk 4 baans. En op 4-baans wegen mag je ook spookrijden.
Onderweg veel zandwinning uit de rivier en veel steenbakkerijen. Veel land staat nu droog, in de regentijd staat het water meters hoger en is de rivier kilometers breed.



In het weversdorp is het goed geregeld. Tarango de organisatie waar ik voor werk heeft weefgetouwen in of naast de huizen laten zetten, de vrouwen opgeleid en er loopt een coach rond die ook de producten afneemt na meting en kwaliteitscontrole. De vrouwen kunnen werken wanneer ze willen en kunnen en krijgen betaald per meter. Productontwerp komt uit Dhaka. Er worden halffabrikaten geweven die in Dhaka worden gebruikt om eindproducten van te maken zoals manden, tassen etc. Alles van jute, Bangladesh kwaliteit is de beste van de wereld. En wat een rust hier geen getoeter, hooguit lawaai van spelende kinderen.
Dit gaf een goed beeld hoe het bedrijf werkt en hoe de keten in elkaar zit.



Vrijdag is vrij. Ik heb afgesproken om naar de Dutch club te gaan, en wordt netjes gebracht (die chauffeur is goed maar maakt wel overuren). In de club (kroketten! appeltaart!) ontmoet ik Mark, een hoge pief bij de EU-vestiging hier. Hij komt ook squashen nou dat komt goed uit. We spelen 1,5 uur ik heb geen droge draad meer op mijn lijf (26 graden). Qua spel wegen we tegen elkaar op maar hij heeft een giftige service. Daarna even een cooldown in het zwembad, koud water want het is winter. En dan wat bier, wel 3! Pizza mee naar huis, de chauffeur komt om 5 uur.

Zaterdagmorgen geef ik mijn rapport af en we (CEO en Director) lopen mondeling door het rapport. 
Ik ben positief over het bedrijf, ze hebben de zaken goed onder controle. Er zijn wel een heel aantal punten die kunnen verbeteren maar basicly draait het goed. Verdere groei (er werken nu 18.000 vrouwen aan de weefgetouwen in het land) zal tot wel problemen leiden, de verantwoordelijkheid naar de kopers (buitenlandse groothandel) om op tijd te leveren etc. wordt steeds zwaarder natuurlijk. Welfare en fairtrade is leuk maar er moet wel geleverd worden. Met kwaliteit.
Beiden konden zich goed vinden in mijn analyse en nu ga ik aan de slag met voorstellen voor verbetering. Dinsdag komt er een plenaire (brainstorm-) sessie is al afgesproken.

Was vroeg thuis dus liep nog even een rondje en zag een mooi park. De grote weg door het park helemaal leeg, lekker rustig. Wel veel politie met geweren. Veilig dus.
Plotseling word ik van de weg afgewuifd, aan de zijkant gezet met anderen en moet wachten want de Rutte van Bangladesh komt thuis. En ja hoor 20 auto's met zwaar bewapende troepen scheuren met 70 km over de weg en gaan 100 meter verder door het 3-dubbele hek. Vandaar dat de weg leeg was.
Allemaal zwarte auto's behalve één die was wit. Hoe makkelijk kan je een schietschijf maken. Of is het een rode haring?
Als ik zeg dat onze Rutte soms op de fiets gaat kijken ze met een verbaasde blik terug.

Vandaag verder aan de lijst met veranderingen om te beginnen het organogram.

woensdag 9 december 2015

Woensdagmorgen


De tijd gaat langzaam hier. Dat komt voornamelijk omdat ik redelijk opgesloten ben. Van en naar het werk in een busje. 20-40 minuten hangt van de files af (6 kilometer). Het hotel heeft een dik hek dat om 10 uur dichtgaat. En als het donker wordt niet de deur uit is het advies, de buurt is niet veilig. Dus vanaf 6 uur in het hotel.
Het eten is wel gevarieerd, de ene dag rijst met vis en de andere dag rijst met kip.
Hopelijk vrijdag (vrije dag) eruit naar de Dutch club, beetje squashen en zwemmen. En een broodje kaas.

Het werk vordert goed. Ik heb het geluk dat 2 Canadese stagiaires hier al 3 maanden werken en mij veel informatie konden geven. Na een uitgebreide presentatie door de CEO Kohinoor was ik geheel op vlieghoogte. Daarna heb ik een aantal mensen op het kantoor geïnterviewd. Niet altijd makkelijk want er bestaan vele varianten Engels in de wereld en ik versta ze niet allemaal....

Tarango is 25 jaar geleden opgericht, met als grootste doel de positie van de vrouwen te verbeteren (empowerment) door middel van het produceren van lokale producten (handicraft) na training te hebben gehad over kwaliteit en bedrijfsmatig werken. Fairtrade is er pas later bijgekomen: materiaalgebruik (geen chemische verf), werkomstandigheden. Het kantoor in Dhaka doet de verkoop, vooral naar het buitenland (wholesale). Dat groeit de laatste jaren hard en er zijn nu ongeveer 18000 mensen op het platteland aan het werk voor de export. Verdienen hun eigen geld daarmee. Vooral jute (-producten) wordt veel verkocht, de kwaliteit van Bangladesh jute schijnt de beste in de wereld te zijn. En afbreekbaar, dan is het gewoon compost.

Maar export betekent ook bedrijfsmatig werken, leveringsdatums halen, kwaliteit bewaken, productinnovatie. Dus is er een kantoor opgetuigd dat ook maar groeit. Op het platteland wordt er soms een microfinancieringsfunctie opgezet. In de stad is er een kinderopvang opgezet en kortgeleden ook een shelter-house voor vrouwen die moeten vluchten voor hun man/familie. 

Daarnaast komen er donors die speciale projecten willen zoals onderzoek naar verbetering van de positie van jonge kinderen die in gevaarlijke situaties werken en eigenlijk naar school moeten. Er zijn dus nu ook 6 projectmanagers/projectleiders in dienst.
Projecten zijn vaak ook op het platteland en reizen is hier echt een probleem, openbaar vervoer is langzaam en de wegen zijn gevaarlijk. Vaak wordt er 's nachts gereisd, overdag werken bij een project in een dorp en dan door de nacht heen weer terug.

Al met al een grote verandering in die 25 jaar maar nog steeds geleid door 2 geïnspireerde mensen, Kohinoor en Maung. Het groeit ze wel boven het hoofd heb ik het gevoel. En wellicht is er ook sprake van wat vermoeidheid?

Busje komt zo.

zondag 6 december 2015

De eerste werkdag

Ik ben weer eens op pad voor PUM nu in Bangladesh.
Zaterdag vertrokken en vanochtend was ik er om 6 uur lokale tijd.
Moest even wachten op de chauffeur maar daarna naar het hotel ff douchen en wat bijslapen want dat vliegen met Turkish Air is geen feest.

Het hotel is midden in Dhaka gelegen, met een schoolgebouw eraan vast.
Een meisjesschool. 
Het hotel is simpel maar netjes, met strikte regels oa geen alcohol -:(

Omdat zondag gewoon een een werkdag is in islamitisch Bangladesh vanmiddag naar het bedrijf gegaan: Tarango. Alles met een minibusje met privé-chauffeur lekker veilig.
Daar een eerste rondleiding gehad en met de 2 directeuren gesproken.

Tarango is een organisatie die rond 1990 opgericht is om vrouwen te helpen die geen bron van inkomen hebben. Verstoten, geslagen, geen opleiding. Net alleen in Dhaka maar ook daarbuiten op het platteland. In Dhaka zijn zo n 120 mensen aan het werk, daarbuiten nu al meer dan 15.000.
Ze maken producten (handicraft) die in hier finaal op kwaliteit getest worden, ingepakt en ge-exporteerd naar de 1ste wereld.

Die groei is dus het probleem ben ik wel achter. De 2directeuren zijn al ruim 20 jaar met de organisatie bezig, zowel met projecten om nieuwe dorpen te activeren als de lopende productie zeker te stellen.
Operationeel, innovatie, strategisch en aansturen van staf die bezig is met projecten op het platteland.
En dan wringt natuurlijk steeds meer, tijd te kort, teveel zaken die nu besloten moeten worden en te weinig tijd en aandacht voor strategisch.

De hoofdvestiging hier bestaat uit 5 losse gebouwen waar gewerkt wordt, opslag van halffabrikaat ligt en ingepakte dozen. Voor mij een onoverzichtelijk geheel. Voor hen ook wel schat ik in....

De straten zijn natuurlijk erg druk met auto's fietsbedjaks en wandelaars, net om 6 uur een geweldige file in heel de stad. Alle auto's hebben schade. Politie op elke hoek van de straat maar wat kunnen die doen?

Nu eerst wat eten en dan slapen, de jetlag eruit en morgen echt aan de slag.